Buşon (Kulak Kiri) Nedir?

Buşon (Kulak Kiri) Nedir?

Kulak kirinden bahsetmeden önce bazı bilgilerin verilesi yerinde olacaktır. Kulak kirini anlayabilmek için kulağın yapısının nasıl olduğu ve kulak salgısının nasıl bir salgı olduğu anlaşılmalıdır.

KULAĞIN YAPISI: Kulak; deriyle kaplı olan ve yağ bezeleri içeren dış kulak yolu, işitmemizde çok önemli bir basamağı oluşturan çekiç, örs, üzengi kemikçiklerini içeren orta kulak ve sesin algılanıp beyine elektrik sinyalleri olarak iletilmesini sağlayan salyangozun yer aldığı iç kulak olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır.

CERUMEN: Dış kulak yolundaki yağ bezeleri tarafından üretilen, deri döküntülerini de içeren, dıştan giren toz ve diğer partikülleri( parçacıkları ) toplayarak kulağın iç tarafına doğru hareket edip kulak zarına zarar vermesini engelleyen bir tabaka oluşturan, aynı zamanda dış kulak derisini sudan ve iltihaplardan koruyan, faydalı bir salgıdır. Cerumen salgısına wax ( mum ) da denilebilmektedir. Cerumen salgısının yoğunluğu ve miktarı kişiden kişiye farklılıklar göstermektedir. Bazı insanlarda bu salgı çok koyu kıvamlı iken bazı kişilerde daha akışkan olabilmektedir.

KULAK ZARI: Kulak zarı( timpan zarı ) dış kulak kanalının orta kulağa açıldığı sınırda bulunan ve üç tabakadan oluşan bir zardır. Yani kulak zarı dış kulak ile orta kulağı ayıran yapıdır. Dış kulak kanalı tarafında skuamöz epiltel tabakası bulunur. Bunun iç tarafında lifli( fibröz ) bir tabaka ve en içte de orta kulağın iç yüzünü örtmekte olan mukoza tabakası yer almaktadır. Bu lifli tabaka kulak zarına dayanıklılık kazandırmaktadır. Kulak zarı dış kulak kanalından geçen ses dalgalarını alır ve bunları titreşimlere çevirir. Titreşimler ise orta kulak kemikçiklerine( çekiç, örs ve üzengi ) iletilir.

Birbirine yapışık orta kulak kemikçikleri ( çekiç, örs ve üzengi ) bu titreşimleri iç kulağa iletir. Orta kulak östaki tüpü ile genze bağlanmıştır. Yutkunma ve esneme sırasında çalışan bu tüp, havayı orta kulağa ileterek orta kulak basıncını dış atmosfer basıncına eşitler ve kulak zarının en iyi şartlarda titreşmesini sağlar. Kulak zarı işitme işlevinde önemli bir görev üstlenmiş olmakla birlikte bu zarın delinmesi veya operasyonla çıkartılması ile işitme tam olmasa bile kısmi bir şekilde devam edebilmektedir.

DIŞ KULAK YOLU: Dış kulak yolu iki kısımdan oluşur. Dışa doğru çıkıntı yapan kısma kulak kepçesi adı verilir. Kulak kepçesi sesin yönünün belirlenmesinde işlev görür. Bu yapıyı orta kulağa bağlayan kanal ikinci kısmı oluşturur ve dış kulak yolu adını alır. Dıştan içe doğru uzanan bu kanal yaklaşık 2,5 cm kadardır ve s harfi şeklinde kıvrılmıştır. Kıkırdak kısım üzerinde Tragi adı verilen kıllar vardır. Dış kulak yolu orta kısımda daralmaktadır. Dış kulak yolunun sonunda yarı saydam olan sedef renginde kulak zarı bulunmaktadır.

BUŞON( KULAK KİRİ ): Buşon halk arasında kulak kiri olarak bilinmektedir. Fransızca bir kelimedir. Kulak kiri ıslak ve kuru olmak üzere iki çeşide sahiptir. Asya kıtasında yaşayanlarda genellikle kuru tipi görülürken, Batı Avrupa da yaşayanlarda ıslak tipi yani yağ oranı fazla olan tipi görülmektedir. Kulak kirinin az üretilmesi enfeksiyon( iltihap ) riskini artırırken, çok üretilmesi tıkaç oluşumu ve buna bağlı kısmi işitme kaybına ve tıkaç arasına biriken materyallerin enfekte olması risklerine neden olmaktadır.

Buşon yani kulak kiri, cerumen salgısının içten topladığı deri döküntüleri ve dıştan giren toz ve diğer partikülleri( parçacıkları ) tutarak olduğu yerde birikmesi ve zamanla taşlaşması sonucunda oluşmaktadır.

Buşon dış kulak, dış kulak yolu ve kulak kepçesinde meydan gelir. Dış kulak kıl folekülleri yani kıl keseleri ve cerumen salgısını üreten bezlerle kaplıdır. Bu tüyler ve cerumen salgısı dışarıdan gelen tozları ve yabancı maddeleri tutarak iç kulağa girmesini engeller. Bu sayede kulak zarı korunmuş olur.

Buşon herkeste olur bu çok normal bir şeydir. İnsanın anatomisinde, yaradılışında vardır. Buşon ne hijyenle( sağlığa uygunluk, temizlik ) ilgilidir ne de kişinin kulağına gereken özeni gösterip göstermemesiyle ilgilidir. Ancak her pisliğin vücuttan atıldığı gibi buşonunda ( kulak kiri ) atılması gerekmektedir. Bu bağlamda kişinin yapması gereken her gün rutin( düzenli ) olarak kulaklarını yıkamasıdır.

Ancak bu yıkama işi sadece kulak girişine uygulanmalı ve yalnızca kulak girişine gelmiş olan kirler alınmalı, hiçbir zaman iç kısımlara herhangi bir şekilde müdahaleye kalkışılmamalıdır. Biriken bu kirler kulak yıkanıldığı zaman yavaş yavaş kulaktaki tüyler sayesinde kulak girişine yani kulak kepçesine doğru hareket ederek vücuttan dışarı atılacaktır. Kulağa yabancı cisimler sokularak ( kulak temizleme çubukları, saç tokası, anahtar, tığ vb. ) kirin temizlenilmeye çalışılması doğru bir davranış değildir.

Yabancı cisimlerle temizlenilmeye çalışılan kir, kulak zarına doğru itilebilmekte ve dışarı atılmasına engel olunmaktadır. Bence kişinin bu temizlik için kendi parmaklarını tercih etmesi ve kulaklarını parmakları yardımıyla yıkaması en doğru davranış olacaktır. Buraya kadar ki kısımda herhangi bir sorun yoktur. Sorun kulak kirinin yani buşonun dışarı atılamayarak olduğu yerde birikip taşlaşmasından kaynaklanmaktadır.

Buşon birikimine genellikle;

a ) Kişinin kulağını temizlemek için kulağına yabancı cisim sokması

b ) Çok tozlu ve kirli ortamlarda çalışılması

c ) Dış kulak yolundaki darlık nedeniyle buşonun dışarı atılamaması

d) Denize girme veya banyo sırasında dış kulak yolundaki az miktardaki salgının şişmesi

e ) Kulak tıkacı ve işitme cihazının kullanılması

f ) Cerumen salgısının aşırı miktarda salgılanması

g ) Cerumen salgısının çok koyu olması neden olmaktadır.

Kulak temizleme çubukları veya benzeri cisimlerle kulak temizleme alışkanlığı olan kişilerde, kiri dışarı atma mekanizması tamamıyla bozulduğundan dolayı buşon dışarı doğru hareket edememekte ve olduğu yerde birikerek tıkaçların oluşmasına neden olmaktadır.